poniedziałek, 16 listopada 2015

Herpetologiczne wspomnienia z wakacji w Albanii

Obcowanie z dziką przyrodą "oko w oko" dostarcza nam niezapomnianych wrażeń i wyzwala w nas różne emocje - najczęściej niepohamowaną radość i fascynację. Są one tym większe, jeśli napotkany obiekt przyrodniczy okazuje się dla nas gatunkiem nowym, którego dotąd nie mieliśmy okazji obserwować w naturze lub znamy go tylko z filmów i ilustracji książkowych. Tegoroczny urlop w Albanii sprawił, że nasze serca nie raz zabiły mocniej, bowiem mieliśmy okazję podziwiać, a nawet uwiecznić na fotografiach gatunki herpetofauny, które widzieliśmy po raz pierwszy w życiu oraz takie, które co prawda nie były dla nas obce, ale sposobność do ich obserwacji zdarza nam się niezwykle rzadko. 
Składamy serdeczne podziękowania panu Danielowi Jablonskiemu z Katedry Zoologii Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie (Comenius University in Bratislava) za pomoc w weryfikacji poprawności oznaczeń gatunków płazów i gadów.

żaba jońska Pelophylax epeiroticus (12.08.2015, ruiny starożytnego miasta Butrint); gatunek endemiczny, zamieszkujący zachodnią Grecję, w tym wyspę Korfu, a także południową Albanię; tego pięknego płaza widzieliśmy po raz pierwszy w życiu
liczne osobniki żaby jońskiej obserwowaliśmy w tym oto miejscu (ruiny starożytnego miasta Butrint, zabytek archeologiczny)
płytkie zbiorniki wodne i kanały stanowią tu doskonałe miejsce do rozwoju i bytowania różnych gatunków płazów i wodno-lądowych gadów
żaba jońska Pelophylax epeiroticus
żaba jońska Pelophylax epeiroticus
żaba jońska Pelophylax epeiroticus
żaba jońska Pelophylax epeiroticus
żaba jońska Pelophylax epeiroticus
żaba jońska Pelophylax epeiroticus
żaba jońska Pelophylax epeiroticus
a to zaskroniec zwyczajny, ale innej niż w Polsce odmiany Natrix natrix persa
uchwycony w trakcie polowania na młode żaby jońskie
mieszkańcem ruin Butrintu jest też żółw błotny Emys orbicularis
a tu młody osobnik żółwia błotnego, którego udało się złapać do zdjęcia
żółwie błotne chętnie wygrzewają się na kamieniach i fragmentach murów starożytnego miasta; przybrudzona zaschniętym błotem skorupa stanowi doskonały kamuflaż tych gadów
były bardzo płochliwe - każdy nasz ruch sprawiał, że błyskawicznie szukały schronienia w wodzie
hop ...
pluuuuummmm i już ich nie było...
oprócz żółwi błotnych w jednym z akwenów parku archeologicznego udało nam się także wypatrzeć pospolitego w zachodniej Albanii żółwia strumieniowego Mauremys rivulata - dla nas był to gatunek nowy :-)
nie lada gratką była też obserwacja młodego osobnika łusecznicy wspaniałej Algyroides nigropunctatus - jaszczurki ze wschodnich wybrzeży Adriatyku
ponadto udało nam się zaobserwować także inne piękne jaszczurki - na zdjęciu okaz z grupy jaszczurek zielonych Lacerta viridis complex, spotkany 17.08.2015 w Sarandzie, na brzegu rzeki Bistrica
i jeszcze jeden Lacerta viridis complex, sfotografowany kilka metrów dalej
młodociany osobnik Lacerta viridis complex, obserwowany w krajobrazie rolniczym niedaleko Sarandy (17.08.2015)
a to jaszczurka z gatunku Podarcis tauricus, napotkana na pastwisku w pobliżu Sarandy, tego samego dnia, co poprzednia
prawie codziennie widywaliśmy też żółwie greckie Testudo hermanni; tego pięknego osobnika spotkaliśmy w krajobrazie rolniczym Sarandy, na brzegu rzeki Bistrica

środa, 11 listopada 2015

Poszukiwanie "dobra narodowego" - szklarnika leśnego Cordulegaster boltonii, czyli sposób na świętowanie Dnia Niepodległości :-)

Na obserwacje latających ważek w pochmurną listopadową pogodę raczej nie ma co liczyć. Gdyby choć słońce pokazało się na chwilę, byłby cień szansy na jakiegoś szablaka późnego Sympetrum striolatum lub spóźnioną żagnicę siną Aeshna cyanea. Pogoda jednak dziś nas nie rozpieszczała. Postanowiliśmy więc przedłużyć sobie nieco ważkowy sezon i wykorzystać wolny dzień na poszukiwania kolejnych stanowisk szklarnika leśnego Cordulegaster boltonii. Tak powinni świętować Dzień Niepodległości miłośnicy ważek ;-). Wytypowaliśmy kilka cieków do sprawdzenia i ruszyliśmy w drogę. Niestety tegoroczne suche lato odbiło się na pomniejszych kanałach i rzeczkach. W kilku z nich zamiast wody zastaliśmy jedynie opadłe liście. Jeden z kontrolowanych cieków na szczęście okazał się na pierwszy rzut oka wielce obiecujący... Płynęła w nim woda i to raczej czysta, głębokość także odpowiednia, dno miejscami piaszczyste, lokalne wypłycenia. Serce zaczyna bić szybciej... Kilka zaczerpnięć czerpakiem i... Mamy kolejne stanowisko szklarnika leśnego na Opolszczyźnie, w całkiem nowym kwadracie UTM  - CA08 :-).


kontrolowany ciek był dość płytki - głębokości 10-15 (20) cm i znajdował się w podmokłym lesie
w wodzie znajdowało się dużo opadłych liści, przy brzegach dość gruba warstwa mułu i detrytusu, dlatego larwy szklarnika leśnego znajdowaliśmy na wypłyceniach w głównym nurcie - czyli w miejscach gdzie widać było piaszczyste dno, tylko lokalnie pokryte niewielką warstewką osadów
a oto i poszukiwani - różnej wielkości larwy szklarnika leśnego; jako że gatunek objęty jest ochroną, po wykonaniu dokumentacji fotograficznej wszystkie trafiły z powrotem do rzeczki
to miejsce wygląda obiecująco - piaszczyste wypłycenie sięgające do samego brzegu...
około metra linii brzegowej pod tym nawisem...
kryje same "wypasione" larweczki szklarnika leśnego - Dzień Niepodległości uczczony należycie !!! :-)

poniedziałek, 2 listopada 2015

Mieszkaniec annogórskich bunkrów - nocek duży Myotis myotis

nocek duży Myotis myotis hibernujący w jednym z dwóch bunkrów (tuneli podziemnych) w Górze św. Anny, listopad 2009

ciemna plama w prawym dolnym rogu fotografii, to kolejny osobnik tego gatunku
hm, ciekawe, co mu się śni? :-)




jeden z dwóch bunkrów (podziemnych tuneli) znajdujących się nieopodal drogi z Góry św. Anny do Zdzieszowic - około 2 km od zabudowań miasta; bunkry te stanowią doskonałą kryjówkę dla nocków dużych, a także innych gatunków nietoperzy
bunkier z zewnątrz (2009); w 2013 roku wejścia do obu tuneli zostały zabezpieczone przez leśników z Nadleśnictwa Strzelce Opolskie specjalnymi drzwiami z otworami wlotowymi dla nietoperzy oraz kratami
z bunkrów jako miejsca schronienia korzystają także inne drobne ssaki; na zdjęciu myszarka leśna (zwana dawniej myszą leśną) Apodemus flavicollis, którą przydybaliśmy w tunelu w listopadzie 2009